آیینه تاریخ

تاریخ بین النهرین باستان تا زمان کوروش به درستی روشن نیست و در تاریخ های ظهور و افول سلسله ها و حتی در خود آن ها اختلافات زیادی به چشم می خورد. دلیل این امر آن است که تاریخ این سلسله ها بر اساس یافته های باستان شناسی ، بصورت تقریبی تعیین شده است[1].

بنا بر این ، برای آنکه یک تصویر کلی از عراق باستان داشته باشیم ، نمایه ای از دوره ها و سلسله های ماقبل اسلام در بین النهرین ، بر اساس کتاب بین النهرین باستان و تاریخ العراق القدیم آورده می شود:

این دوره ها اگر از دوره های عصر حجر و ماقبل تاریخ که بگذریم ، عبارتند از :

1. سومریان : این سلسله که بنام دولت شهر ها نیز شناخته می شود ، از حدود 3000 تا 2334 قبل از میلاد ، دوام یافته اند. سومریان را به سه سلسله مجزا تقسیم کرده اند :

الف ) سلسله اول : از حدود 3000 تا 2800 ق.م , ب ) سلسله دوم :‌2800 تا 2700 ق.م , ج) سلسله سوم : 2700تا 2334 ق.م

سومریان متشکل از چهارده شهر و حومه, بوده که بر هریک از آن ها یک نفر حکومت می کرده است[2].

2. اکدی ها : سارگن اکدی دولت شهرهای سومری را از بین برد و از آن ها یک امپراطوری جدید ساخت. این سلسله که از نژاد سامی بودند ، از 2334 تا 2316 قبل از میلاد بر بین النهرین حکومت کردند[3].

3. گودها : آن ها قبایلی بودند که از کوه های شمال شرق بین النهرین ، بر حکومت اکدی هجوم می آوردند. آنان توانستند امپراطوری اکدی را نابود کنند و خود بجای آن از حدود 2211- 2120 بر بین النهرین حکومت کنند[4].

4. سومریان جدید یا سلسله اور سوم: بعد از آنکه گود ها حدود یکقرن فرمانروایی کردند ، در حدود سال 2120 مردی از رجال سومر بنام" اتوحیکال" که هنوز دولت شان بصورت دست نشانده باقی مانده بود ، برخاست و سلسله گودی را بر انداخت. وی تا 2113 حکومت کرد. ولی یکی از فرماندارانش بنام " اورنمو" علیه وی شورش کرد و حکومت را خود بدست گرفت و سلسله اور سوم را پایه گذاری کرد. این سلسله از یکطرف از سوی وحشیان آموری و از سوی دیگر از طرف کشور عیلام مورد تهاجم واقع می شد. این سلسله تا حدود سال 2006 ق.م تداوم یافت تا اینکه در آن سال بواسطه عیلامی ها منقرض شد[5].